Las Natoliński udostępniony społeczeństwu
Rezerwat przyrody Las Natoliński został udostępniony społeczeństwu na mocy planu ochrony, który jest powszechnie obowiązującym aktem prawa miejscowego, ustanowionym przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie w 2015 r.
W ramach prac nad planem ochrony prowadzonych m.in. przez naukowców Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, jako jedno z ważnych zagrożeń zdiagnozowano niekontrolowany ruch po rezerwacie i wzmagającą się presję człowieka na środowisko przyrodnicze. W konsekwencji jako formę udostępnienia rezerwatu wskazano możliwość wstępu pod opieką przewodnika, w zorganizowanych grupach o maksymalnej liczebności 30 osób, przy czym w jednym czasie nie może być na terenie rezerwatu więcej niż trzy grupy. Projekt planu ochrony był poddawany tzw. udziałowi społeczeństwa, kiedy to każdy zainteresowany mógł składać uwagi i wnioski. Do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Warszawie nie wpłynęły uwagi od mieszkańców dotyczące miejsc i sposobu udostępnienia rezerwatu. Warto zaznaczyć, że plan ochrony tworzony jest na 20 lat, a jego zmiana jest możliwa jedynie, gdy wymagają tego względy ochrony przyrody.
Określenie warunków, na jakich możliwy jest ruch pieszy na terenie rezerwatu podyktowane jest dbałością o zachowanie wartości przyrodniczych i kulturowych. Rezerwat przyrody Las Natoliński został utworzony w 1991 r. w celu zachowania naturalnych, zróżnicowanych zbiorowisk leśnych z licznymi drzewami pomnikowymi oraz bogatej rzeźby terenu. W ten sposób objęto ochroną jedną z nielicznych, a jednocześnie bardzo cennych pod względem przyrodniczym pozostałości puszcz mazowieckich. Obecnie jest to jedyne miejsce w Warszawie, gdzie na tak dużą skalę zachodzą procesy naturalne, będące przedmiotem obserwacji naukowych i prac badawczych. Wysokie walory przyrodnicze Lasu Natolińskiego, wartość zachowanych tu siedlisk i obecność cennych gatunków znalazły uznanie także w skali Unii Europejskiej, czego wyrazem było włączenie tego obszaru do Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000. Las Natoliński oprócz wysokich wartości przyrodniczych chroni także cenne zabytki Zespołu Pałacowo-Parkowego Natolin. Jedynie 5% założenia parkowego, poza granicami rezerwatu, użytkowane jest przez Fundację Centrum Europejskie Natolin oraz Kolegium Europejskie.
Dzięki temu, że obiekt jest zamknięty (od pierwszej połowy XIX w.), ogrodzony i strzeżony, nie podlega on silnym wpływom antropopresji. Został uchroniony przed „zadeptywaniem”, jakie ma miejsce w innych stołecznych rezerwatach przyrody pomimo obowiązujących w nich zakazów (jak chociażby w Lesie Kabackim). W efekcie w centrum europejskiej stolicy zachowały się zbliżone do naturalnych ekosystemy leśne, wśród których znajduje się około 1000 starych, pomnikowych drzew oraz wiele gatunków chronionych.
Trzeba pamiętać, że rezerwaty i parki narodowe to najwyższe formy ochrony przyrody w Polsce, którymi obejmowane są obszary o najwyższych walorach przyrodniczych, niczym najcenniejsze zabytki kultury w kraju i nie należy mylić ich funkcji z miejskimi parkami, czy też innymi terenami zieleni przeznaczonymi do rekreacji. Dostęp do rezerwatów przyrody jest na mocy obowiązującego prawa ograniczony - ich uroki można podziwiać jedynie w wyznaczonych miejscach, na określonych warunkach i tylko wówczas, gdy nie stanowi to zagrożenia dla celu ochrony. Do rezerwatu przyrody Las Natoliński można i warto się wybrać, aby w sposób bezpieczny dla tego cennego lasu podziwiać jego uroki i znajdujące się w jego otoczeniu zabytki kultury. Do tego zachęcamy mieszkańców. Zarządca terenu – Fundacja Centrum Europejskie Natolin, wspólnie z Urzędem Dzielnicy Ursynów organizuje wycieczki, w czasie których można zwiedzić Zespół Pałacowo-Parkowy Natolin (w tym rezerwat przyrody Las Natoliński). Wycieczki organizowane są w weekendy od czerwca do września. Istnieje także możliwość zorganizowania wycieczek dla uczniów szkół, studentów uczelni wyższych i innych grup zorganizowanych przez cały rok, po uprzednim uzgodnieniu z Centrum Europejskim Natolin.
Fot.: RDOS w Warszawie